Zależność pomiędzy podwyższonym poziomem cholesterolu i miażdżycą naczyń ma charakter przyczynowo-skutkowy. Wyniki badań dotyczące ściśle wpływu hyperlipidemii na powstawanie zaburzeń erekcji opublikowane w 1994 r. przez Wei i wsp. (Wei M. et al. Total cholesterol and high density lipoprotein cholesterol as important predictors of erectile dysfunction. Am J Epidemiol 1994; 140(10): 930-7) prezentują wnioski analogiczne do uzyskanych z obserwacji naczyń tętniczych innych narządów. Potwierdzają one negatywny wpływ cholesterolu frakcji LDL i pozytywny wpływ cholesterolu frakcji HDL, co w sposób szczególny może być związane z upośledzeniem funkcji śródbłonka naczyniowego, który jest bezpośrednio zaangażowany w proces erekcji prącia. Związek pomiędzy dyslipidemią i zaburzeniami erekcji zaobserwowali także Lyngdorf i wsp. (Lyngdorf P, Hemmingsen L. Epidemiology of erectile dysfunction and its risk factors: a practice-based study in Denmark. Int J Impot Res, 2004; 16: 105–111).
Hyperlipidemia poprzez upośledzenie funkcji śródbłonka naczyniowego wpływa negatywnie na erekcję prącia
Hiperlipidemia to zespół zaburzeń metabolicznych objawiających się podwyższonymi stężeniami frakcji cholesterolu lub trójglicerydów w surowicy krwi. Do najczęstszych przyczyn należy nieprawidłowy styl życia (dieta, niskie natężenie aktywności ruchowej) oraz predyspozycje genetyczne (hipercholesterolemia rodzinna). Do oceny zaburzeń lipidowych wykorzystujemy lipidogram w skład którego wchodzi ocena stężenia cholesterolu całkowitego (ang. Total cholesterol; TC), cholesterolu frakcji LDL (ang. Low-Density Lipoprotein Cholesterol; LDL-C), cholesterolu HDL (ang. High-Density Lipoprotein Cholesterol; HDL-C) i trójglicerydów (ang. Triglicerydes; TG). W zależności od frakcji lipidogramu, stężenie której jest przekroczone, wyróżnia się hipercholesterolemię (przekroczone stężenie cholesterolu), hipertrójglicerydemię (przekroczone stężenie trójglicerydów) oraz hyperlipidemię złożoną (przekroczone stężenie cholesterolu oraz trójglicerydów).
Z badań epidemiologicznych szerokich populacji wynika, że na ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną serca (głównie zawał mięśnia sercowego) i zgonu z powodu tej choroby oceniane w momencie badania ma wpływ przede wszystkim podwyższone stężenie cholesterolu całkowitego i cholesterolu LDL. Istnieje też odwrotna zależność pomiędzy ryzykiem choroby wieńcowej i stężeniem cholesterolu HDL.
Dowody na zmniejszenie ryzyka, przez obniżenie zawartości cholesterolu w osoczu, są jednoznaczne. Im wyższe ryzyko, tym korzyści z tego obniżenia są większe. Aktualna strategia redukcji ryzyka sercowo-naczyniowego nakierowana jest przede wszystkim na obniżanie stężenia cholesterolu frakcji LDL. Wspólnie z wiekiem, paleniem tytoniu i wysokością skurczowego ciśnienia tętniczego, służy ono do oceny 10-letniego ryzyka pierwszego śmiertelnego zdarzenia na podłożu miażdżycowym (Skala Heart SCORE – http://www.heartscore.org/pl/Pages/Welcome.aspx).
System obejmuje wszystkie schorzenia, co do których istnieje przypuszczenie, że ich pochodzenie jest w dużym stopniu miażdżycowe. To pozwala na ocenę ryzyka, która z kolei wymusza osiągnięcie u chorego odpowiedniego stężenia cholesterolu frakcji LDC. Zgodnie z zaleceniami Piątej Wspólnej Grupy Roboczej Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego i innych towarzystw ds. prewencji chorób sercowo-naczyniowych, w praktyce klinicznej zaleca się dążenie do osiągnięcia następującego stężenia w osoczu:
- TC < 190 mg/dl i LDL-C < 115 mg/dl u osób obciążonych małym lub umiarkowanym ryzykiem sercowo naczyniowym (RSN małe <1%, umiarkowane ≥ 1% i < 5%).
- LDL-C < 100 mg/dl u osób obciążonych dużym ryzykiem sercowo-naczyniowym (RSN ≥ 5% i <10%).
- LDL-C < 70 mg/dl u osób obciążonych bardzo dużym ryzykiem sercowo-naczyniowym (RSN ≥ 10%).
Stężenie cholesterolu frakcji LDL do którego dążymy (dieta, farmakoterapia) jest zależne od indywidualnego dla każdego chorego ryzyka wystąpienia powikłań sercowo-naczyniowych. Im większe ryzyko tym niższe stężenie cholesterolu frakcji LDL
Podstawowym warunkiem skutecznego leczenia hyperlipidemii jest zmiana stylu życia, uwzględniająca przede wszystkim zastosowanie diety obniżającej stężenie cholesterolu, normalizację masy ciała, prozdrowotną aktywność ruchową i ograniczenie spożycia alkoholu.
